مقدمه: قهوه و داروها؛ چرا باید مراقب باشید؟
بیشتر ما بدون لحظهای تأمل، یک فنجان قهوه صبحگاهی مینوشیم. اما اگر داروهای خاصی مصرف میکنید، این تقویتکننده کافئینی ممکن است بیشتر از آنکه مفید باشد، ضرر داشته باشد. برخی داروها با قهوه یا کافئین سازگار نیستند؛ آنها میتوانند اثربخشی دارو را کاهش دهند یا عوارض جانبی ناخواستهای ایجاد کنند. در اینجا نگاهی میاندازیم به داروهایی که باید مراقب آنها باشید و اینکه چه زمانی بهتر است به جای قهوه، چای بنوشید.
تداخل کافئین با مسکنها و داروهای رایج
۱. مسکنها و ضددردها (ایبوپروفن و استامینوفن)
کافئین میتواند اثربخشی مسکنهای رایج مانند ایبوپروفن، پاراستامول یا استامینوفن را افزایش دهد. یک بررسی نشان داد افرادی که یک مسکن بدون نسخه را به همراه ۱۰۰ میلیگرم کافئین – تقریباً معادل یک فنجان قهوه قوی – مصرف کردند، حدود ۱۰٪ تسکین درد بیشتری داشتند.
پژوهشگران دقیقاً مطمئن نیستند که چرا این اتفاق میافتد، اما تصور میکنند کافئین به بدن کمک میکند دارو را بهتر جذب کرده و مدت بیشتری آن را در سیستم نگه دارد. با اینکه ایبوپروفن با کافئین افزوده به فروش نمیرسد، میتوانید دوز ۲۰۰ میلیگرمی آن را همراه با قهوه صبحگاهی خود مصرف کنید.
۲. داروهای سرماخوردگی و آلرژی
بسیاری از داروهای سرماخوردگی و آلرژی بدون نسخه حاوی پسودوافدرین هستند، یک ضد احتقان که به عنوان محرک نیز عمل میکند. مصرف آن همراه با قهوه میتواند باعث احساس بیقراری، لرزش یا اختلال در خواب شود، بنابراین بهتر است همزمان مصرف نشوند. این ترکیب همچنین میتواند سطح قند خون را بالا ببرد، پس اگر دیابت دارید، مراقبت ویژهای به عمل آورید.
اگر داروی آلرژی شما (مانند بنادریل) حاوی پسودوافدرین نباشد، ممکن است باعث خوابآلودگی شود که در این صورت با کافئین تداخلی متفاوت خواهد داشت. برای کنترل عوارض جانبی، زمان مصرف دارو را تنظیم کنید، برنامه خواب منظمی داشته باشید و میزان مصرف الکل خود را محدود کنید.
تداخلات کافئین و داروهای قلبی-عروقی و خونی
۳. داروهای فشار خون
برخی داروهای فشار خون با کاهش ضربان قلب عمل میکنند تا قلب برای پمپاژ خون تلاش کمتری داشته باشد. کافئین میتواند اثر متضاد داشته باشد، یعنی ضربان قلب را افزایش داده و اثربخشی این داروها را کم کند. داروهای دیگری مانند ورلان نیز با شل کردن رگهای خونی فشار خون را کاهش میدهند و کافئین میتواند در این فرآیند نیز تداخل ایجاد کند.
در دراز مدت، فشار خون بالاتر احتمال مشکلات سلامتی مانند بیماری قلبی، حملات قلبی و سکته را افزایش میدهد. اگر به یک محرک طبیعی نیاز دارید، به جای قهوه، تنقلاتی با کربوهیدراتهای سالم، چربیها و پروتئین مصرف کنید.
۴. داروهای ضدانعقاد (رقیقکنندههای خون)
داروهایی مانند وارفارین با رقیق نگه داشتن خون، از تشکیل لخته جلوگیری میکنند تا خون به راحتی در شریانها و وریدها جریان یابد. از آنجا که کافئین نیز میتواند توانایی لخته شدن خون را کاهش دهد، نوشیدن قهوه در حین مصرف این داروها میتواند باعث شود راحتتر کبود شوید یا خونریزی کنید.
ممکن است مجبور نباشید قهوه را کاملاً کنار بگذارید، اما بهتر است به مقادیر کم اکتفا کرده و با پزشک خود مشورت کنید تا میزان ایمن مصرف را مشخص کند.
تداخلات کافئین با داروهای اعصاب و روان
۵. داروهای ضدافسردگی
کافئین بر انواع مختلف داروهای ضدافسردگی به روشهای متفاوتی تأثیر میگذارد. برخی تحقیقات نشان میدهند که ممکن است به مهارکنندههای بازجذب سروتونین (SSRIs) مانند فلوکستین یا فلووکسامین کمک کند تا مدت بیشتری در سیستم بدن بمانند و احتمالاً عملکرد بهتری داشته باشند.
از طرف دیگر، قهوه میتواند باعث شود برخی افراد اضطراب پیدا کنند یا خواب آنها دچار اختلال شود که ممکن است برخی علائم افسردگی را بدتر کند. مصرف دوزهای بالای کافئین همراه با مهارکنندههای مونوآمین اکسیداز (MAOIs)، مانند فنلزین و ترانیل سیپرومین، ممکن است احتمال ابتلا به فشار خون بالا را افزایش دهد.
۶. داروهای ضد روانپریشی (آنتیسایکویتکها)
کافئین به خودی خود میتواند اضطراب، خصومت، مشکلات خواب و سایر علائم اختلالات روانپریشی را بدتر کند. همچنین میتواند بر نحوه پردازش داروهای ضدروانپریشی توسط بدن تأثیر بگذارد که ممکن است اثربخشی آنها را کاهش دهد.
این اتفاق میافتد زیرا کافئین و بسیاری از داروهای ضدروانپریشی توسط یک آنزیم مشترک تجزیه میشوند. حتماً با پزشک خود در مورد چگونگی تنظیم مصرف کافئین صحبت کنید تا داروی شما به درستی عمل کند.
۷. مهارکنندههای کولیناستراز (برای آلزایمر)
نوشیدن قهوه میتواند سد خونی-مغزی را سفتتر کند. وقتی این سد سفتتر باشد، داروهای آلزایمر مانند دونپزیل، گالانتامین و ریواستیگمین برای رسیدن به مغز دچار مشکل میشوند.
جایگزینهای سادهای مانند تمرینات تنفسی، حفظ آب بدن، یا یک چرت کوتاه در صورت خستگی میتوانند به افزایش انرژی کمک کنند بدون اینکه بر داروی شما تأثیر بگذارد.
تداخلات کافئین با سایر داروها
۸. داروهای تیروئید
اگر برای کمکاری تیروئید لِووتیروکسین مصرف میکنید، قهوه میتواند در نحوه جذب دارو توسط بدن تداخل ایجاد کند. این بدان معناست که ممکن است دارو به خوبی علیه علائمی مانند خستگی و افزایش وزن عمل نکند.
راهکار: کافی است ۳۰ دقیقه تا یک ساعت پس از مصرف داروی خود صبر کنید و سپس اولین فنجان قهوه را بنوشید.
۹. داروهای دیابت
اگر دیابت دارید، کافئین میتواند بر نحوه استفاده بدن شما از انسولین تأثیر بگذارد و باعث کاهش یا افزایش ناخواسته قند خون شود. تحقیقات نشان میدهد که حدود ۲۰۰ میلیگرم کافئین – تقریباً دو فنجان قهوه قوی – میتواند این اثر را ایجاد کند و افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ ممکن است حساستر باشند. اگر در کنترل قند خون خود مشکل دارید، سعی کنید مصرف کافئین را کاهش دهید.
۱۰. داروهای آسم
داروهای آسم مانند تئوفیلین و کافئین از نظر شیمیایی مشابه هستند و میتوانند عوارض جانبی مشترکی مانند بیقراری و کجخلقی ایجاد کنند. داشتن هر دو در سیستم بدن به طور همزمان ممکن است این علائم را بدتر کند.
۱۱. آنتیبیوتیکهای کینولون
آنتیبیوتیکهای خانواده کینولون (مانند انواکساسین و اوفلوکساسین) آنزیمهای تجزیهکننده کافئین را کُند میکنند. این باعث میشود کافئین مدت زمان بیشتری در بدن شما بماند و ممکن است احساس لرزش یا مشکل در خواب داشته باشید.
۱۲. متوترکسات
تحقیقات در مورد تأثیر کافئین بر داروی متوترکسات (برای درمان بیماریهای خودایمنی) متناقض است. برای احتیاط، بهتر است مصرف کافئین خود را متوسط نگه دارید.
نکته مهم: داروها و لبنیات
اگر قهوه خود را با شیر یا خامه زیاد مینوشید، این را در نظر بگیرید: برخی داروها (مانند برخی آنتیبیوتیکها، داروهای تیروئید، داروهای پوکی استخوان و مکملهای آهن) میتوانند با کلسیم موجود در لبنیات پیوند بخورند و جذب آنها را مختل کنند.
توصیه: این داروها را چند ساعت قبل یا بعد از مصرف لبنیات میل کنید.
✅ نتیجهگیری و توصیه نهایی
همیشه قبل از ایجاد تغییرات بزرگ در رژیم غذایی خود هنگام مصرف دارو، با پزشک یا داروساز مشورت کنید. زمانبندی مناسب یا تعدیل میزان مصرف کافئین میتواند تفاوت قابل توجهی در اثربخشی دارو و کاهش عوارض جانبی ایجاد کند.
**توجه:** این مقاله جایگزین مشورت با متخصصین بهداشت و درمان نیست.
منبع: WebMD
نظرات کاربران